Narsistik kişilik bozukluğu nedir

Narsistik kişilik bozukluğu, kişinin aşırı bir kendini beğenme, güçlü bir benlik duygusu, başkalarını küçümseme, empati eksikliği ve sürekli dikkat arayışı gibi belirgin özelliklere sahip olduğu bir kişilik bozukluğudur. Narsistik bireyler genellikle kendi yeteneklerini ve başarılarını abartırlar, başkalarını manipüle etme eğilimindedirler ve başkalarının ihtiyaçlarına veya duygusal deneyimlerine önem vermezler. Bu bozukluk, kişinin iş, ilişki ve sosyal yaşamında sorunlara neden olabilir ve diğer insanlarla sağlıklı ilişkiler kurmalarını zorlaştırabilir.

Histriyonik Kişilik bozukluğu nedir

Histriyonik kişilik bozukluğu, kişinin aşırı duygusal olma, dikkat çekme arzusu, dramatik davranışlar sergileme, güçlü duygusal tepkiler verme ve ilişkilerde sürekli olarak ilgiye ihtiyaç duyma gibi belirgin özelliklere sahip olduğu bir kişilik bozukluğudur. Histriyonik bireyler genellikle sahne ışıklarının üzerinde olmayı sever, dikkat çekici giyinir ve abartılı jestler yaparlar. Başkalarının ilgisini çekmek için sürekli olarak dramatik hikayeler anlatabilir veya abartılı duygusal tepkiler verebilirler. Bunun yanı sıra, ilişkilerde sürekli ilgi ve onay arayışı içindedirler. Histriyonik kişilik bozukluğu, bireyin sosyal ve mesleki ilişkilerini etkileyebilir ve duygusal dengeyi sürdürmekte zorluk yaşamasına neden olabilir.

Narsistik kişilik bozukluğu ve histriyonik kişilik bozukluğu, her ikisi de kişilik bozuklukları olmasına rağmen bazı ortak noktalara sahiptir. İşte ortak noktaları:

1. İlgilerinin merkezinde olma arzusu: Hem narsistik kişilik bozukluğu hem de histriyonik kişilik bozukluğu olan bireyler, dikkat çekme ve ilgi odağı olma arzusu taşırlar. İkisi de çevrelerindekilerin ilgisini çekmek ve kendilerini ön planda tutmak için çaba gösterirler.
2. Yüzeydeki cazibe ve karizma: Hem narsistik hem de histriyonik bireyler, başkaları üzerinde genellikle çekici ve karizmatik bir etki bırakabilirler. İlk etapta insanları etkileyebilen, sosyal yetenekleri ve çekiciliği olan bireylerdir.

Ancak, narsistik kişilik bozukluğu ile histriyonik kişilik bozukluğu arasında bazı farklılıklar da vardır:

1. İlgi odakları: Narsistik bireyler, özellikle kendi benlik duygularını güçlendirmek ve kendi ihtiyaçlarını karşılamak için diğer insanların hayranlık ve övgüsüne bağımlıdır. Histriyonik bireyler ise daha çok sosyal etkileşimlerdeki ilgi ve onay ihtiyacıyla hareket ederler.
2. Empati düzeyi: Narsistik bireyler genellikle başkalarının duygusal ihtiyaçlarına veya deneyimlerine yeterince önem vermezler ve empati eksikliği gösterirler. Histriyonik bireyler ise daha duygusal ve duyarlı olabilir, ancak bu duygusal tepkiler genellikle abartılı olabilir.
3. Drama ve teatralite: Histriyonik kişilik bozukluğu olan bireyler, sahne ışıklarının üzerinde olmayı, abartılı jestler yapmayı ve dramatik davranışlar sergilemeyi severler. Narsistik bireyler ise genellikle güçlü bir benlik duygusu ve kendini beğenme üzerine odaklanırken, daha az teatraliteye sahiptirler.

Bu farklılıklar ve ortak noktalar, narsistik kişilik bozukluğu ile histriyonik kişilik bozukluğunun farklı kişilik özelliklerine ve davranış kalıplarına sahip olduğunu göstermektedir. Ancak her iki bozukluk da kişinin sosyal ilişkilerini etkileyebilir ve sağlıklı bir yaşam sürmesini zorlaştırabilir

Narsistik kişilik bozukluğu ve histriyonik kişilik bozukluğu gibi kişilik bozukluklarının tedavisi genellikle zorlu bir süreç olabilir. Bu kişilik bozuklukları genellikle derin kökleri olan ve uzun yıllardır devam eden kalıplar içerir. Ancak, tedaviye erken başlanırsa ve kişi motivasyonlu ise olumlu sonuçlar elde edilebilir. İşte tedavi yaklaşımlarının bazıları:

1. Bireysel Terapi: Bireysel terapi, narsistik kişilik bozukluğu veya histriyonik kişilik bozukluğu olan bireylerin semptomlarıyla başa çıkma, öz farkındalık geliştirme ve sağlıklı davranışlar ve ilişkiler üzerinde çalışma sürecini destekler. Terapi genellikle bilişsel-davranışçı terapi, psikodinamik terapi veya dialektik davranışçı terapi gibi terapi yöntemlerini içerebilir.
2. Grup Terapisi: Grup terapisi, kişinin kendini diğerleriyle karşılaştırması, empati becerilerini geliştirmesi ve sosyal becerilerini pratik etmesi için fırsatlar sunar. Grup terapisi, kişilerarası etkileşimlerin olduğu bir ortamda destek sağlamak amacıyla kullanılabilir.
3. İlaç Tedavisi: Narsistik kişilik bozukluğu ve histriyonik kişilik bozukluğunun doğrudan bir ilaç tedavisi bulunmamaktadır. Ancak, bazı durumlarda eşlik eden semptomları (örneğin, depresyon, anksiyete) hafifletmek amacıyla ilaçlar reçete edilebilir. Bu, semptomların daha iyi yönetilmesine ve terapi sürecine odaklanmaya yardımcı olabilir.
4. Duygu Düzenleme Becerileri ve Empati Geliştirme: Terapide, kişinin duygusal düzenlemesini ve empati becerilerini geliştirmesi için çalışılır. Bu, başkalarının duygularını anlama, empati kurma ve ilişkilerde daha sağlıklı bir şekilde etkileşimde bulunma yeteneklerini geliştirmeye odaklanır.
5. Destekleyici Aile veya İlişki Terapisi: Narsistik kişilik bozukluğu veya histriyonik kişilik bozukluğu olan bireylerin yakın ilişkileri de etkilenebilir. Bu durumda, aile veya ilişki terapisi, iletişim becerilerini geliştirme, sağlıklı sınırlar koyma ve destekleyici bir çevre oluşturma amacıyla kullanılabilir.

Narsistik kişilik bozukluğu ve histriyonik kişilik bozukluğu gibi kişilik bozukluklarının tedavisinde ilaçlar doğrudan bozukluğun kendisini tedavi etmek için kullanılmaz. Ancak, aşağıdaki durumlarda ilaçlar kullanılabilmektedir:

1. Eşlik Eden Ruh Sağlığı Sorunları: Narsistik kişilik bozukluğu veya histriyonik kişilik bozukluğu olan bireylerde yaygın olarak eşlik eden ruh sağlığı sorunları görülebilir. Örneğin, depresyon, anksiyete bozuklukları veya obsesif-kompulsif bozukluk gibi durumlarla mücadele edebilirler. Bu durumlarda, ilaçlar semptomların hafifletilmesine yardımcı olabilir.
2. Duygusal Düzensizlikler: Bazı narsistik veya histriyonik bireylerde duygusal düzensizlikler, öfke patlamaları veya duygusal dalgalanmalar gözlemlenebilir. Bu durumda, duygusal düzenlemeyi desteklemek için ilaçlar kullanılabilir.
3. Uyku Sorunları: Narsistik veya histriyonik bireylerde uyku sorunları yaygın olabilir. Uyku düzenini ve kalitesini iyileştirmek amacıyla, uyku problemlerini yönetmeye yardımcı olabilecek ilaçlar kullanılabilir.

İlaç tedavisi, bir uzman psikiyatrist tarafından değerlendirilerek reçete edilmelidir. İlaçların kullanımı, bireyin semptomlarına, sağlık durumuna ve diğer faktörlere bağlı olarak kişiye özgü bir şekilde belirlenir. İlaç tedavisi, genellikle terapi ve diğer tedavi yaklaşımlarıyla birlikte kullanılır.

Narsistik kişilik bozukluğu, çeşitli psikiyatristler tarafından farklı şekillerde tanımlanmıştır. İşte bazı ünlü psikiyatristlerin narsistik kişilik bozukluğunu tanımlayan yaklaşımlarından örnekler:

1. DSM-5 (Amerikan Psikiyatri Birliği, 2013): Amerikan Psikiyatri Birliği’nin tanısal kılavuzu olan DSM-5’e göre, narsistik kişilik bozukluğu, aşırı bir kendini beğenme, büyüklenme ihtiyacı, başkalarını küçümseme, empati eksikliği ve sürekli dikkat arayışı gibi belirtilerle karakterizedir. Bu belirtiler, kişinin iş, sosyal ve diğer alanlarda önemli bir bozulmaya neden olmalıdır.
2. Otto Kernberg: Otto Kernberg, narsistik kişilik bozukluğunu ego zayıflığına ve kendilik algısının dengesizliğine dayanan bir durum olarak tanımlar. Bireylerde, kendilerini abartılı bir şekilde övmeye ve başkalarını küçümsemeye yönelik savunmalar gözlemlenir.
3. Heinz Kohut: Heinz Kohut, narsistik kişilik bozukluğunu narsistik yaralanmalar ve kendilik algısı düzensizlikleriyle ilişkilendirir. Bireylerde, grandiyöz bir kendilik duygusu ve başkalarının onayına aşırı bir ihtiyaç olduğunu vurgular.
4. Sigmund Freud: Sigmund Freud, narsistik kişilik bozukluğunu “narcissismus” terimiyle tanımlamıştır. Ona göre, bu durum, kişinin doğal olarak egoistik ve bencil olan çocukluk dönemine geri dönmesiyle ilişkilidir. Freud’a göre, narsistik kişilik bozukluğu olan bireyler, çocukça benlik arzularını tatmin etmek için yetişkinlikte bile başkalarından sürekli olarak ilgi ve hayranlık beklerler.

Bu sadece birkaç örnek olup, narsistik kişilik bozukluğunun tanımı ve açıklaması konusunda daha pek çok psikiyatrist ve psikologun farklı görüşleri bulunmaktadır.

Histriyonik kişilik bozukluğu, çeşitli psikiyatristler tarafından farklı şekillerde tanımlanmıştır. İşte bazı ünlü psikiyatristlerin histriyonik kişilik bozukluğunu tanımlayan yaklaşımlarından örnekler:

1. DSM-5 (Amerikan Psikiyatri Birliği, 2013): Amerikan Psikiyatri Birliği’nin tanısal kılavuzu olan DSM-5’e göre, histriyonik kişilik bozukluğu, aşırı duygusallık, sürekli dikkat arayışı, abartılı davranışlar sergileme, ilişkilerde yoğun duygusal tepkiler verme ve başkalarının ilgisini çekmek için sürekli çaba gösterme gibi belirtilerle karakterizedir. Bu belirtiler, kişinin sosyal ve işlevsellik alanlarında önemli bir bozulmaya neden olmalıdır.
2. Theodore Millon: Theodore Millon, histriyonik kişilik bozukluğunu “sahne ışıklarının üzerinde olma arzusu” olarak tanımlar. Bireylerin abartılı bir şekilde dramatik, teatral ve ilgi çekici davranışlar sergilediğini ve sürekli olarak dikkat çekmeye çalıştığını vurgular.
3. Otto Kernberg: Otto Kernberg, histriyonik kişilik bozukluğunu ego zayıflığına ve kişilik düzenlemesi zorluğuna dayanan bir durum olarak tanımlar. Bireylerde, başkalarının onayına aşırı bir ihtiyaç olduğunu ve duygusal dengeyi sürdürmede zorluk yaşandığını ifade eder.
4. Karen Horney: Karen Horney, histriyonik kişilik bozukluğunu kişinin temel bir güvensizlik hissiyle karakterize eder. Bireylerin, başkalarının ilgisini çekmek ve reddedilme korkusunu hafifletmek için abartılı davranışlar sergilediğini ve sürekli olarak dış onayı aradığını belirtir.

Bu sadece birkaç örnek olup, histriyonik kişilik bozukluğunun tanımı ve açıklaması konusunda daha pek çok psikiyatrist ve psikologun farklı görüşleri bulunmaktadır.