Bipolar Bozukluk Nedir? Belirtileri Nelerdir?
Manik depresif bozukluk ve iki uçlu duygudurum bozukluğu olarak da adlandırılan bipolar bozukluk, yaşam boyu devam eden bir durumdur. Bu hastalığın özelliği, aşırı olumsuz duygularla, aşırı sevinç ve keyif arasında iniş çıkışları olan bir ruh halidir. Manik dönemlerde görülen kendine aşırı güven, sürekli konuşma, dikkat dağınıklığı, depresif dönemde yerini ilgi ve enerji yokluğuna, uykusuzluğa, suçluluk ve değersizlik duygusuna, konsantrasyon bozukluklarına bırakır. Hasta ruh halinin normalden “yüksek” (manik) ve normalden “düşük” (depresif) olduğu bu iki uç arasında gidip gelir. Depresif dönemler genellikle daha uzun sürer. Her iki uç ruh halinin yaşandığı dönemler arasında, haftalar veya aylar süren normal dönemler de yaşanır.
Bipolar bozukluğu olan kişiler, depresyondan mani’ye geçen ruh halleri ve genellikle bu iki uç hal arasında nispeten normal dışı halleri ile, diğer depresif bozukluklardan ayrılırlar.
Bozukluk genellikle, ergenlik ya da erişkinliğin ilk dönemlerindeki bir depresif dönem ile başlar. İlk manik evre, birkaç yıl sonrasına kadar ortaya çıkmayabilir. Mania’nın üst noktalarından derin depresyona kadar, dönemin uzunluğu, kişiden kişiye değişir. Bipolar bozukluğu olan kişiler arasında intihar riski yüksektir; tahminen 4 kişiden biri intiharı denemekte ve 10′dan biri bunu başarmaktadır.
Bipolar bozuklukta kalıtsal faktör önemlidir. Bipolar bozukluktan muzdarip kişilerin yakın akrabalarının, genel nüfusa oranla, bu hastalığa ya da diğer bir depresyon türüne yakalanmaları, daha muhtemeldir. Diğer incelemeler, bozuk aile ilişkileri gibi çevresel faktörlerin bu bozukluğu şiddetlendirdiğini işaret etmektedir.
Duygudurumdaki bu dalgalanmalar, normal sınırlar içinde değerlendirilemez ve bireyin kişiliği ile bir ilgisi yoktur.
Bipolar Bozukluğun Sıklığı
Bipolar bozukluk, yaklaşık her 100 erişkinden birini, hayatının bir döneminde etkilemektedir. Bu bozukluk, ergenlikten önce çok nadir ortaya çıkar, ancak genç erişkinlik ve erişkinlik yıllarında daha sık görülür.
Bipolar Bozukluğun Nedenleri
Nedenleri tam olarak anlaşılamamış olmakla birlikte, bipolar bozukluğun kalıtımsal olarak geçme eğilimi vardır ve hastalık ya da stresli durumlar bir atağı başlatabilmektedir. Bipolar bozukluğu olan kişilerin yaşamları süresince intihar etme riski yüzde 10–15 arasındadır.
Bipolar Bozukluğun Risk Faktörleri
Kalıtım bir risk faktörüdür. Aynı hastalığa yakalanan birinci derece akrabaların olması, hastalığa yakalanma riskini %10 artırır. Stres başta olmak üzere çevresel faktörler de büyük önem taşımaktadır.
Bipolar Bozukluğun Belirtileri
- Depresyon, ruhsal durumda değişkenlik, sinirlilik, heyecanlılık veya sevinçlilik
- Çok hızlı konuşma ve konudan konuya atlama
- Enerji azlığı veya aşırı enerji
- İştah ve kilo değişiklikleri
- Uyku bozuklukları
- Kişisel bakıma önem vermeme
- Aile ve arkadaşlardan uzaklaşma veya aşırı sosyalleşme
- Suçluluk duyguları, umutsuzluk, değersizlik hissi veya kişinin kendisiyle ya da yetenekleriyle ilgili büyüklük düşünceleri
- Kayıtsız davranışlar, aşırı para harcama, rasgele cinsel ilişkide bulunma eğilimi
- Alışılmamış veya tuhaf düşünceler, inanışlar veya deneyimler
- Kişinin zihninin ölümle meşgul olması, intihar girişimleri