En az bir ay süren, kronik, yaygın anksiyete söz konusudur. Bu hastalar, sürekli kötü bir şey olacak duygu ve korkusunu yaşarlar. Karşılaştığı bir arkadaşı, “dur sana bir şey söyleyeceğim” dese, kötü bir haber verecek endişesiyle yürekleri cız eder. Sürekli sıkıntı içindedirler. Anksiyetenin tüm bedensel ve ruhsal belirtilerini yaşarlar. Yaşam boyu yaygınlık, % 3-8’dir. Kadınlarda, erkeklerin iki katı görülür. Başlangıç yaşı değişmekle birlikte, erken erişkinlik’te ortaya çıkar. Hastanın yakın akrabalarında görülme riski yaklaşık % 25’tir.
Etyopatogenez
A) Biyolojik
- Artmış sempatik tonusa karşılık aşırı otonom reaksiyon
- Artmış katekolamin salınımı, noradrenalin metabolitleri
- Uykuda REM’in kısalması
- GABA azalmasıyla, MSS hiperaktivitesi
- Serotonin, dopaminerjik aktivitede artış
- Temporal serebral kortekste hiperaktif alan
- NA nöronların merkezi locus cereleusda hiperkatif alan
B) Psikoanalitik
- Sex, agresyon gibi bilinç dışı dürtülerin bilinç üstüne çıkıp, anksiyete yaratma tehditi.
- Anksiyeteden kurtulmak için savunma mekanizmalarının kullanılması
- Sembollerin bilinç altında yer değiştirmesi fobiye yol açar.
C) Öğrenme Teorisi
Anksiyete strese karşı bir tepkidir. Bir kere yaşanılınca, diğer daha hafif, daha az stresli olaylara da yanıt olarak çıkar. Ebeveynlerden öğrenilen bir tepki olabilir.
Klinik Belirti ve Bulgular
Anksiyete bozukluklarında görülen belirti ve bulgular:
- Endişe, gerginlik
- Konsantre olamama
- Aşırı uyanıklık
- İnsomnia
- Libido azalması
- Sersemlik hissi
- Titreme
- Karında rahatsızlık
- Baş ağrısı, sırt ağrıları
- Dispne, taşipne
- Otonomik hiperaktiviteler: Flashing, solgunluk, taşıkardi, çarpıntı, terleme, ürperme, soğuk eller, diare, ağız kuruluğu, sık idrara çıkma
- Parestezi
- Yutma güçlüğü
- Boğulma, tıkanma hissi
- Soğuk, sıcak basması
- Depersonalizasyon
- Derealizasyon
- Ölüm korkusu
- Çıldırma, kontrolünü kaybetme korkusu
En az 6 ay boyunca, günlerin çoğunda beliren kronik, yaygınlaşmış anksiyete. Endişe, bunaltı ve gerginlik baskındır. Anksiyete birçok olaya karşıdır. Bitkinlik, sersemlik hali, konsantrasyon güçlüğü, irritabilite, kas gerginliği ve uyku bozukluklarından 3 ya da daha fazlası bulunmalıdır.
Ayırıcı Tanı
- Depresif bozukluklar
- Şizofreni
- Bipolar I bozukluğu
- Atipik psikoz
- Anksiyeteli uyum bozukluğu
- Medikal ve nörolojik hastalıklar
- Madde bağımlılığına bağlı yoksunluk sendromları