Demans nedir?

Demans; öğrenme, bellek, oryantasyon, dil fonksiyonları ve kişilik gibi mental fonksiyonların bozulması ile karekterize, sosyal ve iş hayatını etkileyen, çoğunlukla geri dönüşsüz ilerleyici bir beyin hastalığıdır. Bir başka ifadeyle demans; beyin kabuğuna ilişkin üst düzey işlevlerin genel olarak bozulmasıdır.

Demans Sıklığı nedir?

Her yıl 100 bin kişiden 75’inde demans hastalığı görülür. Yaş arttıkça bu hastalığın görülmesi de artar. ABD’de, 65 yaşındakilerde Alzheimer Hastalığını oranı yaklaşık %10.3 olup 80 yaş üzerinde %47’ye çıkar. 65 yaşının üzerinde Alzheimer Hastalığı gelişmesi yıllık %2.6’dır.

Bati Avrupa ve ABD’de yapılan çalışmalarda Demansların %50-70’inin Alzheimer Hastalığı olmasına karşılık, Japonya ve Rusya’da damarsal nedenli demansın daha fazla olduğu bildirilmiştir. Afrika’da yapılan çalışmalarda zencilerde Alzheimer Hastalığının nisbeten az olduğu bildirilirken, ABD’de yapılan çalışmalar siyah ırkdaki oranın beyaz ırktan daha fazla olduğunu göstermiştir.

Genel olarak demanslar içinde en sık görüleni ALZHEİMER HASTALIĞI’dır.

 

Alzheimer görseli

Demanslı Bir hastada neler gözlenir?

Hafif derecede;

  • Unutkanlık (özellikle yakın döneme ait hafıza problemleri),
  • Konuşurken doğru kelimeleri bulamama,
  • Okuduklarını anlamada zorlanma,
  • Zaman kavramında bozukluk,
  • Mantık yürütme ve karar vermede zorluklar,
  • İş ve sosyal aktivitelerde düzensizlik,
  • Hobi ve aktivitelere ilgi kaybı yaşanır.

Orta derecede;

  • Unutkanlık daha belirgin hal alır.
  • Hasta işlerini yapabilir fakat bağımsız yaşaması kendisi için zararlı olabilir.
  • Hijyenik bakımını sürdüremez, giyimi düzensizleşir.
  • İşini ve aile sorumluluklarını ihmal etmeye başlar.
  • Dışarıda kaybolabilir veya bulunduğu yeri karıştırabilir.
  • Anormal davranışlar başlayabilir.

 

Demans belirtileri şiddetlendikçe;

  • Yakınlarını dahi tanıyamaz hale gelir.
  • Ev içinde yolunu bulamaz.
  • Günlük basit işleri yapamaz.
  • Konuşmaları anlaşılmaz olur.
  • Mesane ve barsak inkontinası başlar.
  • Devamlı bir bakıcıya ihtiyaç vardır.

Son aşamalarda;

  • Hastanın tüm vücut fonksiyonları etkilenir.
  • Tümüyle yatağa bağımlı hale gelir.
  • Genellikle bir enfeksiyon ile hasta kaybedilir.

Nedenlerine göre demans Sınıflandırılması:

1. Primer Demanslar

a. Alzheimer’ın senil tip demansı

b. Pick Hastalığı

2. Sekonder Demanslar

-Enfeksiyon Hastalıkları (AIDS, Deli Dana Hastalığı, Tuberkülosis gibi)

-Metabolik Hastalıklar (Tiroid, Paratiroid Bezi Hastalıkları, Karaciğer Hastalıkları, Vitamin B12 ve Folat eksikliği gibi)

-Damarsal Hastalıklara bağlı demanslar (Beyin damar hastalığı, yüksek tansiyon gibi)

-Nörolojik Hastalıklar ve Kafa Travmaları (Beyin tümörleri, Normal Basınçlı Hidrosefali, Parkinson Hastalığı, Huntington Koresi gibi)

Unutkanlık belirtileri farkeden kişilerin ya da yakınlarının, şikayetlerinin artmadan bir doktora başvurup, gereken değerlendirmeleri yaptırmaları,yapılacak erken müdahele ile olası demansiyel belirtilerin artmaması açısından oldukça önemlidir.

Uzm. Doktor Burhan Burhanoğlu

Psikiyatrist & Psikoterapist

Fethiye Muğla

 

Z Ajans © 2025. Tüm Hakları Saklıdır.