B 12 VİTAMİNİ VE PSİKİYATRİK RAHATSIZLIKLAR İLE İLİŞKİSİ
B12 vitamini, vücut için önemli olan bir su çözünür vitamin türüdür. Kimyasal olarak kobalamin olarak da adlandırılır. B12 vitamini, normal sinir fonksiyonları, kırmızı kan hücreleri üretimi ve DNA sentezi gibi birçok biyolojik süreç için gereklidir.
Bu vitamin, vücutta doğal olarak üretilmez ve genellikle hayvansal gıdalarda bulunur. Et, balık, süt ürünleri ve yumurta gibi hayvansal kaynaklar, B12 vitamini alımını sağlamak için önemlidir. Bu nedenle, özellikle vegan veya vegetarian diyetlerde olan kişilerin B12 vitamini takviyeleri düşünmeleri önemlidir, çünkü bitkisel kaynaklarda B12 vitamini çok az bulunur.
B12 vitamini eksikliği, anemi (kansızlık), sinir sistemi bozuklukları ve diğer sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle, dengeli bir beslenme programı içinde yeterli miktarda B12 vitamini almak önemlidir.

B12 vitamini eksikliği ve onunla ilişkili sağlık sorunlarına dair ilk araştırmalar, vitaminin keşfedilmesinden önceki dönemlere dayanmaktadır. İlk olarak, pernisiyöz anemi olarak bilinen bir durumla ilişkilendirilen faktörlerin araştırılması, B12 vitamini eksikliği ile bağlantılı olduğunu gösterdi. İşte bu konudaki önemli aşamalar:
- Pernisiyöz Anemi Çalışmaları (19. Yüzyıl): 19. yüzyılın sonlarına doğru, pernisiyöz anemi, kırmızı kan hücrelerinin üretiminde bir sorun olduğu ve bunun nedeninin mide içinde bir madde olan “intrinsic factor”un eksikliği olduğu fark edildi. Bu faktör, sonradan B12 vitamini olarak adlandırılacaktı.
- Vitamin B12’nin Keşfi (1940): Vitamin B12, 20. yüzyılın başlarında pernisiyöz anemiyi tedavi etmeye yönelik araştırmalarda keşfedildi. İlk olarak, Amerikalı bilim insanı George Whipple, William Murphy ve George Minot, 1934’te pernisiyöz anemi tedavisi için karaciğerin kullanımını önerdikleri çalışmalarıyla Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü’nü kazandılar. Bu keşif, B12 vitamini içeren bir faktörün anemi tedavisinde etkili olduğunu gösterdi.
- B12 Vitamini Kimyasal Yapısının Çözülmesi (1950’ler): B12 vitamini, 1950’lerde bilim insanları tarafından kimyasal olarak tanımlanmış ve bu sayede sentezlenmesi mümkün hale gelmiştir. Bu da B12 vitamini eksikliğinin tedavisi için sentetik takviyelerin üretimine imkan tanımıştır.
B12 Vitaminin Psikiyatrik ve Nörolojik rahatsızlıklarla ilişkisine yönelik farkındalık kısmen daha geç dönemlerde başlamıştır. İlk olarak, B12 vitamini eksikliğinin sinir sistemi üzerinde olumsuz etkileri olduğu fark edildi. 1970’lerde yapılan araştırmalar, B12 vitamini eksikliğinin depresyon, anksiyete, hafıza kaybı ve diğer psikiyatrik semptomlarla ilişkilendirilebileceğini gösterdi. Bu dönemdeki çalışmalar, B12 vitamini eksikliğinin sadece hematolojik değil, aynı zamanda nöropsikiyatrik semptomlara da neden olabileceği konusunda farkındalık yarattı.
1980’ler ve 1990’larda yapılan Çeşitli araştırmalar, B12 vitamini eksikliğinin depresyon, bipolar bozukluk ve şizofreni gibi psikiyatrik rahatsızlıklarla ilişkilendirilebileceğini öne sürdü. Ancak, bu dönemdeki çalışmaların sayısı sınırlıydı ve daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyuluyordu.
2000’ler ve Günümüz: B12 vitamini eksikliği ile psikiyatrik rahatsızlıklar arasındaki ilişki daha fazla bilimsel çalışma ile desteklenmeye başlandı. Çeşitli epidemiyolojik çalışmalar, B12 vitamini düzeylerinin düşük olmasının birçok psikiyatrik bozukluklarla ilişkili olabileceğini gösterdi.
Günümüzde halk arasında sadece unutkanlık ve B12 vitamini ile unutkanlık arasında bağlantı bilinse de aslında birçok psikiyatrik rahatsızlık açısından etkisi bilinmekte olup araştırmalar devam etmektedir.
Depresyon ve Anksiyete: B12 vitamini eksikliği, depresyon ve anksiyete gibi psikiyatrik rahatsızlıklarla ilişkilendirilmiştir. B12 vitamini, serotonin ve diğer nörotransmitterlerin üretimine katkıda bulunur. Bu nedenle, düşük B12 seviyeleri, nörotransmitter dengesizliklerine ve bu psikiyatrik durumların ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir.
Bilişsel Bozukluklar: B12 vitamini eksikliği, bilişsel fonksiyonlarda bozukluklara neden olabilir. Hafıza kaybı, konsantrasyon güçlüğü ve bilişsel performans düşüklüğü gibi belirtiler, B12 vitamini eksikliği ile ilişkilendirilmiştir. Bu durum, demans gibi daha ciddi bilişsel bozukluklara yol açabilir.
Şizofreni: Bazı araştırmalar, B12 vitamini eksikliğinin şizofreni gibi psikiyatrik rahatsızlıkların riskini artırabileceğini öne sürmektedir. B12 vitamini, miyelin kılıfının sağlıklı oluşumu için önemlidir, ve miyelin kılıfının bozulması sinir iletimini etkileyebilir, bu da şizofreni gibi durumları tetikleyebilir.
Tedavi Yanıtları: Bazı durumlarda, depresyon veya diğer psikiyatrik rahatsızlıkları tedavi etmek için B12 vitamini takviyeleri kullanılabilir. Ancak, bu durum herkes için geçerli değildir ve bireyin spesifik durumu ve ihtiyaçlarına bağlı olarak değişebilir.
Bu noktaların yanı sıra, B12 vitamini eksikliğinin dışında diğer genetik, çevresel ve beslenme faktörleri de psikiyatrik rahatsızlıkların gelişiminde rol oynayabilir. B12 vitamini eksikliği şüphesi durumunda, bir sağlık profesyoneli ile görüşmek, uygun testlerin yapılması ve gerekirse takviyelerin alınması önemlidir.
Sağlıklı Günler Dilerim
Psikiyatrist Psikoterapist
Fethiye / Muğla